Ο Ογκοπλαστικός Χειρουργός Μαστού-Ειδικός Μαστολόγος, Δημήτριος Κοκκώνης, MD, PGDip, FEBS, μας εξηγεί τη σημασία της σωστά σχεδιασμένης πρόληψης σε ένα Ιατρείο Μαστού και αποκαλύπτει τις νεότερες θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού.
Tι είναι το Ιατρείο Μαστού και ποιο το αντικείμενο ενός χειρουργού μαστού;
Το Ιατρείο Μαστού αποτελεί μια εξειδικευμένη ιατρική μονάδα, όπου αντιμετωπίζονται οι παθήσεις του μαστού. Σε αυτό πραγματοποιείται τριπλή αξιολόγηση (triple assessment) και υπεύθυνοι για τη λειτουργία του είναι ο ακτινολόγος, ο παθολογοανατόμος και ο χειρουργός μαστού, που είναι και ο κύριος συντονιστής. Στη συνείδηση του κόσμου, βέβαια, ο χειρουργός μαστού είναι συνδεδεμένος μόνο με τη διάγνωση και την αντιμετώπιση του καρκίνου, αλλά είναι ο πλέον εξειδικευμένος ιατρός, υπεύθυνος να εκτιμήσει οποιοδήποτε σύμπτωμα στο στήθος, σε άνδρες και γυναίκες.
Δηλαδή το ιατρείο αυτό έχει ως πρωταρχικό στόχο του την πρόληψη και τη διάγνωση;
Ακριβώς. Η πλειονότητα, μάλιστα, όσων προσέρχονται σε αυτό, δεν είναι καν ασθενείς. Είναι γυναίκες οι οποίες επιθυμούν να κάνουν το προληπτικό, ετήσιο, μαστολογικό τους τσεκ-απ ή γυναίκες και άνδρες που εμφάνισαν κάποιο σύμπτωμα στον μαστό. Ο χειρουργός μαστού πραγματοποιεί ψηλάφηση, συζητά το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό και παραπέμπει σε ειδικό ακτινολόγο μαστού για τη διενέργεια υπερηχογραφήματος ή και μαστογραφίας.
Υπάρχουν συγκεκριμένες ημέρες στον κύκλο της γυναίκας που ενδείκνυνται για τον έλεγχο του μαστού;
Για τον υπέρηχο και την ψηφιακή μαστογραφία προτιμώνται οι μέρες μετά το τέλος της εμμήνου ρύσεως, όταν οι μαστοί δεν είναι συμφορημένοι. Η μαγνητική μαστογραφία πρέπει να γίνεται αυστηρά αυτές τις ημέρες.
Από ποια ηλικία πρέπει να ξεκινήσουμε τις μαστογραφίες και μέχρι ποια πρέπει να κάνουμε υπέρηχο μαστού;
Η μαστογραφία ξεκινά να διενεργείται στην ηλικία των 40 και επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση. Το υπερηχογράφημα συνοδεύει τη μαστογραφία σε πυκνούς μαστούς, ανεξάρτητα από την ηλικία των γυναικών. Επίσης, είναι ιδανικό για να αξιολογηθεί μια ύποπτη βλάβη και είναι και η εξέταση εκλογής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Η τρισδιάστατη μαστογραφία, ο τρισδιάστατος υπέρηχος και η μαστογραφία με τη χρήση σκιαστικού αποτελούν εξελιγμένα απεικονιστικά εργαλεία, ώστε να ανευρίσκεται μια κακοήθης βλάβη σε ακόμη πιο αρχικό στάδιο.
Όσες γυναίκες έχουν πυκνό μαστό θα πρέπει να κάνουν κάτι παραπάνω;
Καθώς η μαστογραφία από μόνη της δεν είναι αρκετά αξιόπιστη σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να συνοδεύεται πάντα και από υπερηχογράφημα. Επίσης, η αυξημένη πυκνότητα αποτελεί από μόνη της παράγοντα κινδύνου για μελλοντικό καρκίνο. Τελευταία, οι κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν και την προσθήκη, περιοδικά, της μαγνητικής τομογραφίας.
Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του μαστού στην εγκυμοσύνη;
Σε γενικές γραμμές όπως και εκτός εγκυμοσύνης. Δηλαδή, η εκρίζωσή του με συνδυασμό χειρουργικών και ογκολογικών μεθόδων. Υπάρχουν, όμως, σημαντικές διαφοροποιήσεις, όπως στην έναρξη της χημειοθεραπείας. Επίσης, κάποια ορμονικά και χημειοθεραπευτικά σκευάσματα απαγορεύονται, όπως και οι ακτινοθεραπείες. Η διαχείριση του καρκίνου σε αυτήν την ευαίσθητη φάση της ζωής μιας γυναίκας αποτελεί μια πρόκληση, αλλά θεωρείται αντιμετωπίσιμος. Επίσης, τα παιδιά αυτών των γυναικών μπορούν να έχουν μια φυσιολογική ανάπτυξη στο μέλλον.
Εάν κάποιος φέρει τα «διάσημα» γονίδια BRCA 1 & 2 είναι καλό να προβεί σε προληπτική μαστεκτομή;
Στο Ιατρείο Μαστού με επισκέπτονται πολύ συχνά γυναίκες, απολύτως υγιείς, οι οποίες θέλουν να συζητήσουν το ενδεχόμενο κινδύνου για καρκίνο στο μέλλον, λόγω του ιστορικού. Αλλά και άλλες, οι οποίες έκαναν γονιδιακό έλεγχο και βρέθηκε να είναι φορείς μεταλλάξεων. Η κάθε περίπτωση εξετάζεται εξατομικευμένα και παρέχεται συμβουλευτική με κάθε υπευθυνότητα, αλλά και με βάση την ψυχοσύνθεση της κάθε γυναίκας.
Είναι τα νέα ενθαρρυντικά όσον αφορά στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού στην εποχή μας;
Φυσικά. Υπάρχει τεράστια εξέλιξη στις θεραπείες για τον συγκεκριμένο τύπο. Καταρχάς, οι περισσότερες γυναίκες που διαγνώστηκαν με αυτόν θα ζήσουν μια φυσιολογική ζωή και ο καρκίνος δε θα απειλήσει τη ζωή τους. Αυτό οφείλεται στο ότι η θεραπευτική μας προσέγγιση είναι πλέον ολιστική και η κάθε ασθενής αντιμετωπίζεται από πλήθος εξειδικευμένων γιατρών, όπως χειρουργούς, ογκολόγους, ακτινοθεραπευτές, γενετιστές, ψυχολόγους.
Ποιες είναι οι νεότερες εξελίξεις στις χειρουργικές θεραπείες;
Πλέον, ο εξειδικευμένος Ογκοπλαστικός χειρουργός μπορεί να αφαιρέσει ακόμη και έναν μεγάλο όγκο ή πολλαπλούς όγκους, αποφεύγοντας τη μαστεκτομή. Η αφαίρεση του καρκίνου και η ταυτόχρονη ανάπλαση του ελλείμματος δημιουργούν έναν μαστό με αποδεκτή μορφή, χωρίς καμιά δυσμορφία.
Πώς γίνεται η αποκατάσταση μαστού;
Στους μεγάλους μαστούς, με τεχνικές μείωσης και ανόρθωσης δημιουργούμε έναν μικρότερο, ανορθωμένο και νεανικό μαστό. Προσωπικά, συνηθίζω να τροποποιώ και τον άλλο μαστό, ώστε να υπάρχει συμμετρία. Οι γυναίκες με μακρομαστία μένουν απόλυτα ικανοποιημένες, γιατί έχουν την αίσθηση ότι μπήκαν στο χειρουργείο για μειωτική και ανόρθωση. Ένα καλό αισθητικό αποτέλεσμα μετριάζει το ψυχολογικό τραύμα που επιφέρει η διάγνωση ενός καρκίνου. Αντίθετα, στις γυναίκες με μικρό στήθος χρησιμοποιούμε περιττό λίπος και δέρμα κάτω από τη μασχάλη, το οποίο μεταφέρεται στον μαστό και καλύπτει το κενό που δημιουργήθηκε από την ογκεκτομή.
Μπορούν όλοι οι μαστολόγοι να πραγματοποιήσουν αυτές τις τεχνικές;
Δυστυχώς όχι. Απαιτείται πολυετής εκπαίδευση στην Ογκοπλαστική Χειρουργική, και αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα οι ογκοπλαστικοί χειρουργοί είναι ελάχιστοι. Το κυριότερο μέλημά μας είναι να προσφέρουμε ζωή στις γυναίκες ασθενείς και ποιότητα στην καθημερινότητά τους.
Στην Ελλάδα οι γυναίκες είναι ευαισθητοποιημένες στην πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού;
Ο αριθμός των νέων περιστατικών καρκίνου του μαστού στην Ελλάδα κάθε χρόνο υπολογίζεται στις 5.000, με την επισήμανση ότι ο σωστός προληπτικός έλεγχος εξασφαλίζει την επιβίωση στο 95,3% των περιπτώσεων. Η πρώιμη διάγνωση συντελεί στην πλήρη θεραπεία, κι αυτό είναι το μήνυμα που προσπαθούμε να περάσουμε στις γυναίκες: αφιερώστε ένα απόγευμα από τον χρόνο σας, μέσα σε ένα ολόκληρο έτος, και επισκεφθείτε ένα εξειδικευμένο Ιατρείο Μαστού για τον καθιερωμένο προληπτικό έλεγχο.
